|
|
|
Hoeselt Vrugger | Contact | Zoeken |
- Ach zo zat dat
- èn 't plat gëzaat
- Kiekjes gekeken
- In 't landschap
- In steen, hout en goud
- Uit de volksmond
- Voorvaderen
- Te hooi en te gras
- Links
- Zoeken
- Volledig archief
In steen, hout en goud
De Monstrans van Werm: hoe vroom en gul niet samengingen
E.H. Henricus Gielen werd geboren te Hoeselt rond het jaar 1720. Van 1749 tot 1773 was hij werkzaam als kapelaan van Hoeselt. Pastoor Willem Weyns van Hoeselt benoemde hem met ingang van Sint-Jan-de-Doper 1773 tot pastoor van Werm. Tien jaar later, op 5 juni 1783, is hij plotseling overleden.
In 1777, de kerk van Werm was pas herbouwd, wilde de pastoor een nieuwe monstrans kopen. Hij meende hiervoor te kunnen rekenen op de gulheid van zijn parochianen. Had hij de lat te hoog gelegd..., of hielden die van Werm dan toch de vinger op de knip..?
Wij laten hem, in licht aangepaste bewoordingen, zelf aan het woord.
In 1777, de kerk van Werm was pas herbouwd, wilde de pastoor een nieuwe monstrans kopen. Hij meende hiervoor te kunnen rekenen op de gulheid van zijn parochianen. Had hij de lat te hoog gelegd..., of hielden die van Werm dan toch de vinger op de knip..?
Wij laten hem, in licht aangepaste bewoordingen, zelf aan het woord.
Ad futuram rei memoriam!
In het jaar onzes Heren 1781 is onze nieuwe monstrans gemaakt. Zij werd voor de eerste keer gebruikt op Onze-Lieve-Vrouw-Geboortedag, 8 september.
Ad futuram rei memoriam!
Ik had mij vooraf goed geïnformeerd in Luik en elders, mij verschillende modellen laten tonen en uiteindelijk heb ik de bestelling gegeven aan de heer P. P. Binon, goudsmid te Tongeren. Hier volgt een uittreksel uit diens rekening:
Vijf jaar daarvoor, in 1777, had een godvruchtig persoon mij 50 gulden gegeven met de uitdrukkelijke wens hiermee voor een stukje de aankoop van een nieuwe monstrans te bekostigen. En vanaf toen is alles beginnen te lopen.
Ik heb dan een verzoek gericht aan het Kapittel van Hoei, dat hier wel de tienden komt opstrijken, maar verder niets terugdoet voor de kerk. Zij hebben mij een aalmoes van 50 gulden gegeven...
In de verre omtrek heb ik de erediensten voor onze Heilige Brigitta laten uitplakken, om zo in tijden dat er kwade ziekten onder de beesten rondgingen en op de haar feestdag van 1 februari talrijke bedevaarders naar Werm te lokken.
Ik heb ook het offergeld bijeengespaard, ook het kleinste kopergeld, dat op zon- en heiligendagen in onze kerk wordt gecollecteerd. Dit bracht 158 gulden op.
De landerijen van kerk en Armen heb ik dit jaar opnieuw in pacht gegeven en de 16 gulden pachtgeld aan de kerk gegeven.
Toen de monstrans af was heb ik ze uitgestald in de kerk, mijn parochianen gevraagd om het prachtstuk te komen bekijken en ze aangespoord om nog wat bij te dragen in de kostprijs, want met dat wat ik toen had kon ik de goudsmid nog lang niet betalen.
Zonder een speciale omhaling of oproep te doen zijn twee parochianen op een goeie dag bij mij komen aankloppen. Van de ene kreeg ik 5 kronen en van de andere 4 kronen. Samen goed voor 61 gulden.
Toen ik eraan begon, had ik gemeend de monstrans te kunnen betalen met enkele giften of aalmoezen, zonder daarbij te denken dat ze zoveel zou kosten. Ik had dan ook het volgende chronogram of jaarschrift bedacht om het te laten graveren op de voet van de monstrans:
eX pIorUM DonIs fIerI CUrat henrICUs gIelen pastor
Toen ik echter bij de laatste afbetaling nog meer dan 100 gulden moest bij mekaar zien te krijgen, bedacht ik dat het met de vroomheid van mijn parochianen toch niet zo goed gesteld was en heb ik op de voet een ander jaarschrift laten aanbrengen:
JesUs est panIs VIVUs qUI De CaeLIs DesCenDIt
Op de feestdag van de H.Lambertus, l7 september, heb ik voor de weldoeners van de kerk een plechtige mis gezongen en toen nog 14 gulden en 10 stuivers aan aalmoezen opgehaald.
Sit ad majorem Dei gloriam
In het jaar onzes Heren 1781 is onze nieuwe monstrans gemaakt. Zij werd voor de eerste keer gebruikt op Onze-Lieve-Vrouw-Geboortedag, 8 september.
Ad futuram rei memoriam!
Ik had mij vooraf goed geïnformeerd in Luik en elders, mij verschillende modellen laten tonen en uiteindelijk heb ik de bestelling gegeven aan de heer P. P. Binon, goudsmid te Tongeren. Hier volgt een uittreksel uit diens rekening:
De remonstrantie van Werm weegt 44 oncen en 18 engelse in keurzilver. Dat maakt 207 gulden 13 stuiver.Het koper van de stralen is 38 ½ oncen, tesamen met het zilver 83 oncen. Het fatsoen van 83 oncen aan 2 gulden 10 stuiver het once, maakt 207 gulden 10 stuivers.Ik heb hem betaald en voldaan op 13 september met 450 gulden. De brave man gaf mij een korting van 58 gulden als aalmoes.
Het verguldsel kost 90 gulden.De twee kristallen vóór en achter de H. Hostie kosten 1 gulden 10 stuiver.
Het omhulsel in rode wol om de monstrans te bewaren kost 1 gulden 11 stuiver. Samen maakt dat 508 gulden en 4 stuiver.
Vijf jaar daarvoor, in 1777, had een godvruchtig persoon mij 50 gulden gegeven met de uitdrukkelijke wens hiermee voor een stukje de aankoop van een nieuwe monstrans te bekostigen. En vanaf toen is alles beginnen te lopen.
Ik heb dan een verzoek gericht aan het Kapittel van Hoei, dat hier wel de tienden komt opstrijken, maar verder niets terugdoet voor de kerk. Zij hebben mij een aalmoes van 50 gulden gegeven...
In de verre omtrek heb ik de erediensten voor onze Heilige Brigitta laten uitplakken, om zo in tijden dat er kwade ziekten onder de beesten rondgingen en op de haar feestdag van 1 februari talrijke bedevaarders naar Werm te lokken.
Ik heb ook het offergeld bijeengespaard, ook het kleinste kopergeld, dat op zon- en heiligendagen in onze kerk wordt gecollecteerd. Dit bracht 158 gulden op.
De landerijen van kerk en Armen heb ik dit jaar opnieuw in pacht gegeven en de 16 gulden pachtgeld aan de kerk gegeven.
Toen de monstrans af was heb ik ze uitgestald in de kerk, mijn parochianen gevraagd om het prachtstuk te komen bekijken en ze aangespoord om nog wat bij te dragen in de kostprijs, want met dat wat ik toen had kon ik de goudsmid nog lang niet betalen.
Zonder een speciale omhaling of oproep te doen zijn twee parochianen op een goeie dag bij mij komen aankloppen. Van de ene kreeg ik 5 kronen en van de andere 4 kronen. Samen goed voor 61 gulden.
Toen ik eraan begon, had ik gemeend de monstrans te kunnen betalen met enkele giften of aalmoezen, zonder daarbij te denken dat ze zoveel zou kosten. Ik had dan ook het volgende chronogram of jaarschrift bedacht om het te laten graveren op de voet van de monstrans:
eX pIorUM DonIs fIerI CUrat henrICUs gIelen pastor
Pastoor Henricus Gielen liet dit vervaardigen uit aalmoezen van vrome mensen
Toen ik echter bij de laatste afbetaling nog meer dan 100 gulden moest bij mekaar zien te krijgen, bedacht ik dat het met de vroomheid van mijn parochianen toch niet zo goed gesteld was en heb ik op de voet een ander jaarschrift laten aanbrengen:
JesUs est panIs VIVUs qUI De CaeLIs DesCenDIt
Jezus is het levende brood uit de hemel neergedaald
Op de feestdag van de H.Lambertus, l7 september, heb ik voor de weldoeners van de kerk een plechtige mis gezongen en toen nog 14 gulden en 10 stuivers aan aalmoezen opgehaald.
Sit ad majorem Dei gloriam
Heeft u aanvullende informatie, vragen of opmerkingen?
Mail gerust naar reacties@hoeseltvrugger.be